Dostoyevski'nin 1849 yılında, Petrashevski Komplosu'na karıştığı gerekçesiyle tutuklanıp Sibirya'ya sürülmesinden hemen önce yayımlamaya başladığı "Netoçka Nezvanova", yazarın en iddialı erken dönem projelerinden biri olup, trajik bir şekilde yarım kalmış bir romandır. Bir kadın kahramanın çocukluğundan yetişkinliğine uzanan ruhsal ve sanatsal gelişimini konu alan bir "bildungsroman" (yetişme romanı) olarak tasarlanan bu eser, Dostoyevski'nin tamamlayabilseydi belki de en büyük eserlerinden biri olabilecek bir potansiyel taşır. Roman, başkahramanı Netoçka'nın kendi ağzından anlattığı, hayatının üç farklı dönemini kapsayan parçalı bir anı-roman formundadır ve her bölüm, onun karakterini şekillendiren travmatik ve yoğun ilişkileri mercek altına alır.
Konu
Romanın ilk ve en sarsıcı bölümü, Netoçka'nın St. Petersburg'un yoksul bir çatı katında, annesi ve üvey babası Yefimov ile geçen çocukluğuna odaklanır. Yefimov, olağanüstü yetenekli ancak gururu, tembelliği ve alkolizmi yüzünden potansiyelini heba etmiş bir kemancıdır. Kendisini dünyanın anlamadığı bir dâhi olarak gören Yefimov, tüm başarısızlıklarının faturasını dünyaya ve karısına keser. Netoçka, bu sefil ve baskıcı atmosferde, üvey babasına karşı patolojik derecede saplantılı bir sevgi ve hayranlık besler. Onu acı çeken bir kahraman olarak görür, onun dehasına körü körüne inanır ve annesinin sessiz acısını görmezden gelir. Bu ilk bölüm, bir çocuğun masumiyetinin, bir yetişkinin yıkıcı egoizmi tarafından nasıl zehirlendiğini ve çarpık bir sevgi anlayışının nasıl şekillendiğini anlatan, psikolojik olarak son derece rahatsız edici bir portre çizer. Bu dönem, hem annesinin hem de Yefimov'un trajik ölümüyle son bulur ve Netoçka'yı yapayalnız bırakır.
Öksüz kalan Netoçka, Prens H. adında zengin bir aristokrat tarafından evlat edinilir ve hayatının ikinci perdesi bu lüks malikânede başlar. Burada, Prensin kızı olan, kendisiyle yaşıt Katya ile tanışır. Bu iki kız arasında başlangıçta sınıf farkından kaynaklanan bir çatışmayla başlayan ilişki, zamanla son derece yoğun, tutkulu ve çalkantılı bir dostluğa, hatta neredeyse romantik bir aşka dönüşür. Birbirlerini hem kıskanır hem de delicesine severler; birbirlerinin ruhlarında derin izler bırakırlar.
|
